طرح کاشت بادام کوهی در اطراف اوز
انجمن طبیعت گردی تاگاره در تاریخ 7/ 9/ 93 طرح کاشت اَخور (بادام کوهی) را در فاصله بین فَل بِدار و نیخه اوز به اجرا در آورد. این برنامه که با پیاده روی به سمت نیخه و گشت و گذار در طبیعت باران دیده منطقه همراه بود بیش از چهل بذر اخور (AKHOR) در محلهای مناسب رویش آن کاشته شد. این انجمن تصمیم دارد کاشت این بذر را در برنامه های طبیعت گردی خود ادامه و ترویج دهد. این امر ضمن حفظ و افزایش پوشش گیاهی منطقه به فرهنگ سازی محیط زیستی نیز کمک بسیاری می کند.
اما اطلاعاتی در مورد این گیاه ارزشمند:
بادام کوهی، نام درختچه سبز رنگی است با برگهای باریک و کوچک که در اقلیم نیمه خشک ایران میروید. بادام کوهی از خانواده گل سرخیان میباشد. ارتفاع متوسط گیاه بین ۲٫۵ تا ۳ متر و قطر تاج پوشش آن نیز به ۲ تا ۲٫۵ متر بالغ میگردد. گلهای سفیدرنگ بادام به طور معمول قبل از ظهور برگها در اوایل فروردینماه ظاهر میشوند.
بادام کوهی در خاکهای عمیق تا نیمهعمیق، سنگریزهدار و بر روی تشکیلات آهکی – سیلیسی در شیبهای ملایم کوهستانها میروید. بومی ایران و منطقه خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی، مرکزی و شمال شرق ایران، در کوههای آهکی- سنگلاخی است. دامنههای ارتفاعی رویشگاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا، در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیمتر قرار گرفتهاند.
این گیاه در مناطق کوهستانی در استانهای فارس، خوزستان، سیستان و بلوچستان، یزد، اراک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و در انواع مختلف خاک رشد میکند.
محل رویش این گیاه :
در بیشتر مناطق کوهستانی از قبیل زاگرس بختیاری یافت می شود.
نام های دیگر بادام کوهی:
(در آذربایجان و زنجان) به آق چالی - قره چالی شهرت دارد.
در لرستان و بختیاری ( ارژن – آرجن) ، در کردستان به تنگیس و تنگیز شهرت دارد و در فارس بخورک، اخرک، اخور و الوک نامیده می شود.
خواص داروئی
ضد عفونی کننده - تسکین دهنده درد - سرمه آن به چشم جهت تقویت بینایی به کار می رود .
مالیدن کوبیده آن ضد شوره و شپش و رشک را از بین می برد .
ضماد آن با سرکه جهت زخم های کهنه و زخم های چرکی پوست و زخم های عصبی و چرب و خارش و ترکیدن پوست مفید است.
بادام کوهی درختچه ای بسیار مقاوم است که در تمام مناطق کوهستانی این بخش می روید و در اواخر اسفند ماه با شکوفه بسیار زیبای خود دره های کوهستان ها را بسیار زیبا می کند. در سالهایی که بارندگی خوب است تمام شاخه های این درختان پر از دانه های بادام وحشی می شود بادام هایی کوچک و محکم با هسته ای بسیار تلخ که حتی گوسفندان اگر بیشتر بخورند آنها را می کشد. می گویند تلخی این دانه ها به علت وجود سیانور در آن می باشد. در گذشته، در مناطقی از ایران دانه های آن را جمع آوری و آن را درون کیسه گونی ریخته و در ته جوی آب می گذاشتند تا پس از چند روز تلخی آن از بین برود. سپس دانه را بوسیله دستاس (آسیاب دستی) می شکستند و مغز آن را خارج کرده و سپس آن را کمی تفت می دادند و به عنوان یک خوراکی بسیار مفید و خوشمزه از آن استفاده می کردند. مغز این گیاه به علت داشتن کلسیم زیاد در درمان و پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید می باشد .
از پوست ساقه و بخصوص ریشه این گیاه برای دباغی کردن پوست، درست کردن مشک آبی و مشک ویژه ماست و دوغ و کامه و ... و همچنین در رنگرزی استفاده می کردند.
در اوز نیز تلخی این بادام را به شیوه ای خاص می گیرند و در مناسبت هایی خاصی مورد استفاده قرار می دهند.
علاقمندان می توانند با تهیه دانه های بادام کوهی ، آنها را از 3 یا 4 روز قبل به مدت 8 ساعت در آب قرار داده و سپس در کیسه های نخی قرار داده و هر روز دو بار کاملاً خیس می نمایید.
نحوه کاشت بذر بادام کوهی:
بهترین نقطه برای کاشت، محیط اطراف بوته های دیگر است. کناره های بوته ها را کنار بزنید و در فاصله 10 سانتی متری ساقه بوته، با یک چوب نوک تیز یا بیلچه، سوراخی به عمق 3 سانتی متر حفر کنید و 2 عدد بذر را بکارید و رویش را با خاک پر کنید.
از آسیب زدن به بوته ها خودداری نمایید و مراقب دست های خود باشید.
بادام کوهی به دلیل تلخ بودن برگ و دانه، بوسیله ی گوسفندان خورده نمی شود و از مقاومت بالایی برخوردار است ضمن اینکه ارزش دارویی بالایی دارد.
طبیعت دوست و سرشار از حس طبیعت دوستی باشید.
منابع
- http://zabanekhorakiha.blogfa.com/post-183.aspx
- http://www.al-falah.ir/portal/?pageID=340
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C
- http://vsirjan.ir/?p=102
پروانه پدرام