کودک و محیط زیست
آشنایی کودک با محیط زیست پیرامونش و فرهنگ پذیری او از کودکی , باعث می شود انس و الفت بیشتری با محیط زیست اطراف خود برقرار کند و تعامل بیشتری با بزرگترها در این زمینه داشته باشد. کودک تاثیر پذیری خود را ابتدا از والدین و محیط و در سنین بالاتر از مدرسه و دوستان خود می گیرد , و این تاثیر پذیری به گونه ای است که می تواند اثرات خود را در نوجوانی و بزرگسالی نشان دهد.
کودک با ذهنی پاک و آماده می بیند , می شنود و دنبال می کند و یاد می گیرد. البته محلی که در آن کودک رشد میکند هم می تواند بیشترین تاثیر را بدنبال داشته باشد. برای مثال کودکانی که در روستا زندگی می کنند و با حیوانات اهلی روبرو هستند , مهربانتر با حیوانات برخورد می کنند , البته شاید این نظر کاملا صحیح نباشد , ولی شاید باعث می شود که ترس انها از حیوانات کمتر شده و ارتباط آنها بهتر باشد.
این تنها یک مثال بود برای اینکه پی ببریم عناصر اطراف کودک هم تاثیر بسزایی می تواند بر جای بگذارد. در زندگی شهری هم کودکی که با چشمان خود می بیند بزرگترش چگونه خم می شود تا زباله ای را از زمین بلند کند و به نزدیکترین سطل زباله بریزد , عملا ذهنش را درگیر خواهد کرد.
اصل مهمی که کودک در زندگی دنبال می کند , آموزش صحیح و آن هم نه تنها با گفتار و کلام است , بلکه با لمس کردن و قرار گرفتن در موقعیت است.مثلا با دستان کوچک خود بذر گیاهی را در گلدان بکارد و آبیاری کند و منتظر رشد گیاه باشد تا یاد بگیرد که روند تکامل چگونه طی می شود.
گاهی می توان با همراهی والدین , خلاقیت را چاشنی این اقدام کرد , به عنوان مثال از مواد بازیافتی و دور ریختنی , گلدان درست کند.
این امر باعث می شود که علاوه بر آشنا شدن با گل و گیاه و مراحل تکامل ,خلاقیت خود را نیز بکار گیرد. (این اقدامی بود که انجمن طبیعت گردی تاگاره اوز , تحت نظر خانه فرهنگ اوز و با همکاری شهرداری و اموزش و پرورش اوز , انجام داد و علاوه بر تاثیر مثبت آن روی کودکان , مورد استقبال خانواده ها قرار گرفت )
وقتی اسم از فرهنگ و فرهنگ پذیری به میان می آید , بیشترین توجه به سمت کودکان است و این مسوولیت ما را دوچندان می کند.
امروزه بحران کم آبی در همه جای جهان بیداد می کند و ما اگر به جای نوشتن و سخنرانی و یا صحبت کردن در این مورد , بصورت عملی کودکان را وارد امر کنیم تا خود تجربه نمایند , چه در خانه و چه در مدرسه , به یقین بهترین نتیجه را بدنبال خواهد داشت.
کودکی که با شیطنت شلنگ آب را بدست می گیرد تا آب بازی کند , بیشترین لذت را از این کار می برد , اما می توان با وارد شدن در بازی کودک به او فهماند که درخت هم مثل ما نفس می کشد و هوا را پاکیزه می نماید , بنابراین به کودک یاد بدهیم به جای آبی که به زمین می ریزد و هدر می رود , در ختی را با کمک خود او آب بدهیم و یا هر ایده دیگری که به ذهن می رسد.
می توان با کارهای عملی به کودک آموزش داد و به او یادآور شد که گیاهان هم مانند انسانها هستند و حیات انها به همین قطره های آبی بستگی دارد که ما روزانه هدر می دهیم.
البته تمرین های عملی می تواند در زمینه های گوناگون از قبیل نریختن زباله , مهربانی با درختان , همکاری و همیاری با پاکبانان و یا موارد دیگر باشد. شاید برای بهتر قرار گرفتن کودک در این موضوع , بتوان در مدرسه هم , یک روز او را ,جای محیط بان , پاکبان و یا دیگر شخصیت هایی که به این مقوله می پردازند قرار داد.
هدف از نگارش این مطلب , نگاهی ویژه به کودکان و تاثیر فرهنگ پذیری آنها بود, هرچند که زمان زیادی میطلبد که به این امر پرداخته شود .
امید که با همراهی ما , کودکانی شاد داشته باشیم که اهمیت محیط زیست اطراف خود را از سالهای اولیه زندگی خود داشته باشند.
(( آب و خاک و هوای سالم , حق همه کودکان دنیاست ))
فروغ هاشمی
