تالاب هیرم اوز

حیات در روی زمین به آب وابسته است.آبگیرها و تالابها گستره زنده طبیعی هستند با تنوع جانوران و گیاهان که باید برای بقا و سعادت بشر , حفظ شوند.

تالاب ها محل تلاقی خشکی و آب هستند. پیشینه آنها به اندازه عمر کره خاکی است.

آبگیرها به اندازه هر بخش دیگر ,در سلامت و تعادل حفظ کره زمین نقش اساسی دارند. از جمله در بقای گونه های مهمی از گیاهان و جانوران وابسته به خود ایفای نقش میکنند , تعدیل آب و هوای منطقه , حفظ ذخایر ژنی و    آبزی پروری را میتوان اشاره نمود.

تالابها اندازه های متفاوتی دارند ولی کارکردشان تقریبا یکسان است. تامین غذا , سوخت , محل تفریح , اشتغال برای انسانها و پشتیبانی از تنوع حیات وحش و حفاظت میلیون ها نفر از عواقب فاجعه بار سیل ها , طوفان ها و امواج دریا از جمله نقش های اساسی تالاب ها است.

جهان بدون تالاب غیر قابل تصور است و در نهایت راه دومی وجود نخواهد داشت. بشر میتواند یا در هماهنگی با محیط زیست زندگی کند و یا به تاراج زمین بپردازد. انتخاب با ماست.

تالابها مشتمل بر مجموعه ای از مولفه های بیولوژیکی , فیزیکی و شیمیایی مختلف مانند آب, خاک , گیاهان و گونه های جانوری هستند.

در استان فارس دو نوع تالاب وجود دارد: (الف) تالابهای بین المللی همانند تالاب بین المللی بختگان , تالاب بین المللی طشک , تالاب بین المللی ارژن , تالاب بین المللی پریشان , تالاب بین المللی کمجان

(ب) سایر تالابها : همانند تالاب مهارلو , تالاب هیرم , تالاب هرم و کاریون , تالاب هفت برم ,تالاب برم شور و تالاب کافتر

تالاب هیرم:

تالاب هیرم در موقعیت جغرافیایی N275751E535329  در استان فارس واقع است. تالاب بکر و زیبای هیرم در دشت لار, 60 کیلومتری شمال لارستان در مسیر اوز به بنارویه , بین روستاهای کوره و هیرم قرار گرفته است. این تالاب در گرم و خشک ترین منطقه جنوب استان فارس و با گونه های نادر گیاهی و جانوری خاص خود , چون گوهری در منطقه لارستان میدرخشد. و از نظر علمی برای محققان زیست محیطی دارای اهمیت فراوانی است. تالاب و دشتهای مستعد لارستان , زیستگاه بسیار مناسبی برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی است.

تالاب هیرم با 4 کیلومتر مربع مساحت و,حدود 7000 هکتار در حد فاصل     رشته کوه قلات و جاده ای که به روستای هیرم منتهی میشود امتداد و با       3 متر عمق در 36 کیلومتری بخش اوز لارستان واقع است.

تالاب هیرم هر چند در شورستانی با دمای بیش از 45 درجه در تابستان واقع شده است اما سرمای پاییزی و زمستانی نیز دارد.

چین خوردگیهای منطقه لارستان جزیی از رشته کوه زاگرس است که در دوران سوم زمین شناسی بوجود آمده است. این چین خوردگیها در جهت         غربی-شرقی به موازات هم کشیده شده اند و هر چه از شمال به جنوب حرکت میکنیم , چین خوردگیها فشرده تر میشود.در حد فاصل این چین خوردگیها     دره ای نسبتا وسیعی نیز قرار دارد که مناسب ترین گزینه برای انتخاب محل عشایر کوچ نشین در حاشیه تالاب هیرم است. این عشایر عمدتا از تیره های جوچین,علیشاه قلی , وحنایی از ایل باصری هستند.

تالاب هیرم به خاطر زنجیره غذایی گسترده ,تنوع زیستی غنی , ارزشهای اقتصادی-اجتماعی که در محدوده خود فراهم کرده , اهمیت ویژه ای دارد. این تالاب عامل شکل گیری روستای هیرم ,بیدشهر ,کوره ,قلات و گلار است که از تنوع توپوگرافی قابل ملاحظه ای نیز برخوردار میباشد. از کوه ,رودخانه ,دشت و روستا گرفته تا جلگه ,پوشش گیاهی ,عشایر کوچ رو , آب انبار و پرندگان مهاجر.

روستاییان اطراف این تالاب مردمی خونگرم و صمیمی هستند که اکثرا به زبان لاری و اچمی صحبت میکنند. عمده شغل آنها کشاورزی و دامداری است. محصولات کشاورزی اطراف تالاب هیرم عمدتا شامل مرکبات , نخل , جو و گندم , کنجد , ذرت و پنبه است. در زمینه دامداری پرورش بز,گوسفند و شتر        رواج دارد.

شرایط خاص جغرافیایی ,طبیعی و زیست محیطی با در نظر گرفتن 3 عامل هیدرولیکی , بیولوژیکی و اکولوژیکی تالاب هیرم را به عنوان یکی از نادرترین و کمیاب ترین تالابهای فارس معرفی کرده است.

بیش از 20 نوع گونه پوشش گیاهی در منطقه تالاب هیرم وجود دارد که عمدتا شور پسند است.از معروفترین آنها میتوان به گون ,علف شور ,گزو سدر(کنار) اشاره کرد.

در گذشته با توجه به حجم آبی تالاب ,جنگلهای گز وجود داشته که با توجه به قطع بیشتر این درختان و استفاده آن برای سوخت و تهیه ذغال از بین رفته اند.

 

این تالاب هر ساله میزبان پرندگان مهاجر آبزی از کشور های همسایه و به طور متوسط 4 هزار پرنده است.

این دریاچه حوزه آبریز وسیعی دارد و آب آن شور است.

علاوه بر مسیل و رودخانه ها که نقش اساسی در سیراب کردن تالاب دارند چشمه های آبگرم در نزدیکی تالاب نیز از جمله منابع تامین آب تالاب هستند.

در حاشیه تالاب نی زارهایی به چشم میخورد که مخفیگاه خوبی برای برخی گونه ها نظیر خرچنگهاست.این تالاب برغم وسعت کم از تنوع گونه ای بالایی برخوردار است.خشکسالی , چرای بی رویه دام , عبور جاده و شکار بی رویه از عوامل تهدید این تالاب هستند.

هر ساله از اواسط فصل پاییز و با شروع سرما شاهد کوچ پرندگان مهاجر زیادی به سمت دریاچه هیرم هستیم. در بسیاری مواقع درناهای نادری به تالاب هیرم مهاجرت میکنند. درنا از گونه های مهاجر زمستان گذران ایران است.

در ایام زمستان طبق آخرین آمار بیش از 4هزار درنای نادر در تالاب های     بختگان ,ارژن و هیرم مشاهده شده است. در تالاب هیرم غیر از درنا , پرندگانی همانند فلامینگو , انواع اردکها و مرغابیها از نوع سرسبز ,گیلار ,چنگر ,       سنقر تالابی ,کفچه نوک ,کاکایی و حواصیل (نوعی مرغ ماهی خوار )  از جمله چشم اندازهای زیبای تالاب هیرم است.

حفظ این سیستم پیچیده اکولوژیک و سود جستن از قابلیت های بیشمار اقتصادی ,تفرجگاهی و ژنتیکی آن تنها در گرو مطالعه و شناخت دقیق هر تالاب است. بدیهی است بدون اندیشیدن به محیط زیست بهبود کیفیت زندگی انسانهای حاشیه نشین تالابها در چارچوب هر گونه هدف بهره وری از طبیعت امکان پذیر نخواهد بود.

منابع:***سایت کویر ها وبیابانهای ایران  

***تلویزیون اینترنتی استان ها (مستند تالاب هیرم )